Kömür kazanı, katı yakıtlı kalorifer kazanları diye de adlandırılan bir kazan tipidir. Genellikle naturel gazın olmadığı yada naturel gaza ulaşılamayan yerlerde kullanılır. Katı yakıta ulaşmanın rahat olması sebebiyle tercih edilir. Doğal gazın olmadığı bölgelerde, apartmanlarda ve toplu mesken bölgelerinde, toplu hayatın olduğu bölgelerde kullanması görülür.Kömürün yakıldığı parçaya verilen isimdir. Hava bu yanma odasına ehil oranda girebilmelidir ki yanma gerçekleşsin. Ayrıca yanmanın tam olarak gerçekleşebilmesi için ocakta bütün şartlar sağlanmaktadır.Kömür kazanlarında yanma hemen sonra meydana çıkan yanma artıklarının şu demek oluyor ki küllerin toplandığı parçaya verilen isimdir. Dökme demir olan kazanlarda kazanın arasında, yarım silindirik olan kazanlarda ise, kazanın altında yer almaktadır. Küllükte küllerin aşırı birikmesi önlenmeli ve tertipli aralıklarla temizlenmesi gerekmektedir.Yanma odası ile küllük içinde kalan bölümdür. Kömürü üstte meblağ ve küllerin dökülebilmesine olanak verir. Dökme demir kazanlarda kazanın bir parçası, yarım silindirik kazanlarda ise kazandaki hususi yatağında ızgara tipinde oluşturulur.

Sıcak gazların bacaya gitmesi görevini yaparken suyun da ısıtılmasını elde eden borulardır. Dökme dilim kazanlarda duman borusu yerine duman kanalcıkları bulunmaktadır.Sadece çelik kazanlarda bulunan ve kazanın önünde yer edinen kutudur. Alt duman boruları ve üst duman boruları bu haznede birleşir.Üst duman borularının birleştiği kutuya verilen isimdir. Duman ve atık gazlar buradan duman kanalı yardımıyla bacaya masraf. Küçük döküm kazanlarda duman kutusu, büyük kazanlarda duman kanalı bulunur.Kömür kazanlarına kömür bu noktadan verilir. Bu kapak hem de yanma odasına erişilmesini sağlar. Aynı zamanda kapağın ortasında bulunan kelebek vasıtası ile yanma odasına girecek havanın miktarı ayarlanabilmektedir.Küllüğün önünde bulunan ve külü ve cürufu boşaltmaya yarayan kapaktır. Küllüğün temizlenmesi, yanma odasına hava girmesi benzer biçimde işler bu kapak vasıtası ile yapılır. Kazan çalışırken kapalı olmalıdır.Arka duman kutusunun bacaya çıkmış olduğu boruda yer almaktadır. Bacanın çekişi bu araç ile ayarlanabilmektedir.Bu makalede kömürlü kazan montajı ve döşem şeması, montaj ve havalandırma gereksinimleri, baca koşulları, emek verme prensibi, dikkat edilmesi gerekenler, işletmeye alma, yakma ve söndürme işlemleri ile kazan bakımı ele alınmıştır.sıtma sistemin projelendirilmesi, kazanın montajı, işletmeye katılımı ve bakımı, eğitimli personel tarafından, kullanma kılavuzunda, mahalli ve milli standardlarda, yönetmeliklerde belirtilen kurallara müsait olarak yapılmalıdır. Kazan üst kısmında yer edinen kaldırma kancası (Mapa) kullanılarak istenen yere sevk edilebilir. Sevk işlemi sırasında kazan izolasyonunun hasar görmemesi için çarpma ve sıkışma olmamasına dikkat edilmelidir.

Kömür Kazanı Ne İşe Yarar ?

Kazanın kurulacağı yer yeteri kadar hava akımına müsaade etmeli kazanın hava kapağı, kapının yada pencerenin karşısına gelecek halde kazan konumlandırılmalıdır. Sistemde en önce en çok emek verme sıcaklığı ve en çok işletme basıncını aşma durumlarına karşı emniyet önlemleri alınmalıdır. Alınacak emniyet önlemleri kazanın tipine, gücüne, kapasitesine, yakıt cinsine bağlı olarak yapılmalıdır. Gerekli emniyet önlemlerinin katılımı, ihtiyaç duyulan ekipman ve cihazların seçimi, bunların montajı, ayarlarının yapılması, sistem projesini gerçekleştiren, montajı icra eden , işletmeye alan birimlerin sorumluluğundadır. Gereken emniyet koşulları standartlara, yönetmeliklere ve gerektiğinde EN (EN 12828) normlarına müsait olmalıdır. Kazan dengeli olarak (terazisinde) yerine yerleştirildikten sonrasında tesisata bağlantısı yapılmalıdır. Kazan montaj edilirken yada ondan sonra izolasyonun ıslanmamasına itina gösterilmelidir. Kazanlarımızın hepsi çıkış flanşları takılmış ızgaraları yerleştirilmiş ve kapakları takılmış olarak sevk edilir. Yapılması ihtiyaç duyulan tek şey kazanın ısıtma tesisatına bağlanması ve kurallara müsait olarak yakılmasıdır. Kazanların montaj ve bakım işlerinin rahat yapılabilmesi için kazanın etrafında minimum 1’er metre boşluk bırakılmalıdır. Otomatik yakıt beslemeli kazanlarda ise, mil sökme masafesi kadar boşluk ek olarak bırakılmalıdır. Kazanın montaj işleminde dikkat edilmesi ihtiyaç duyulan hususlardan biri de kazan çevresinde rahat tutuşabilecek araç-gereç ve kömür bulundurulmamasıdır. Her hangi bir nedenden ötürü kazan içinden kıvılcım yada kor sıçrayabileceğini unutmayınız.Katı yakıtlı kazaların bulunmuş olduğu tesisatlarda aleni genleşme kaynağı kullanılmalıdır. Sistemde herhangi bir nedenle sirkülasyonunun durması (elektrik kesintisi, pompa arızası vs.) ile sistemde aşırı tazyik yükselmesi meydana gelebilir. Bu benzer biçimde durumlarda sistemde bulunan güvenlik ventilleri sisteminizi yeterince koruyamaz. Basıncın ve sıcaklığın yükselmesi sistemde bulunan en sıska ekipmanın patlamasına niçin olabilir.

Kullanılan aleni genleşme deposunun kütlesi ve linkleri doğru ve müsait bir halde yapılmalıdır. Yetersiz büyüklükteki aleni genleşme kaynağı kazanın susuz kalmış olarak hasar görmesine niçin olur. Açık genleşme kaynağı bağlantılarında plastik boru kullanılmamalı, rabıta en kısa mesafeden yapılmalı ve linkler üstünde mutlaka vana kullanılmamalıdır. Açık genleşme depolu sistemlerde, sisteme herhangi bir nedenden ötürü sıcaklık aktarımı durduğunda kazanda oluşan enerji fazlasını ( yüksek sıcaklıktaki su ve buğu ) aleni genleşme kaynağı tahliye borusundan buharı tahliye ederek kazanı korumaya alır. Kazanda oluşan buğu ve yüksek sıcaklıktaki su güvenlik gidiş hattından aleni genleşme deposuna masraf ve aleni genleşme tahliyesinden sistem dışına atılır. Kazanda eksilen su ise aleni genleşme deposunda bulunan su rezervinden güvenlik dönüş hattı ile kazana verilir ve kazanın susuz kalması engellenir. Açık genleşme tanklarının buğu tahliye borusu (min 1”) düz bir hat ile (aşağı dönüşlerden mutlaka sakınılmalıdır) ve olası olan en kısa mesafeden canlılara zarar vermeyecek halde dışarı verilmelidir. Hat üstüne vana konulmamalıdır. Açık genleşme kaynağı kapasitesi seçilirken kesinlikle güvenlik payları ile beraber hesaplanmalıdır. Kazanı yüksek basınca karşı korumak amacıyla tesisata kesinlikle kazan kapasitesi ve basıncına müsait güvenlik ventili kullanınız. Emniyet ventili, dönüş hattında yada direk kazan üstünde olmalıdır. Sirkülasyon pompası aşırı sıcaklıktan korunması için dönüş hattına monte edilebilir. Ancak pompa montajı, imalatçısının montaj talimatlarına gore yapılmalıdr. Pompa bağlantısına ek olarak bir by-pass vanası konulması naturel sirkülasyonu sağlayabilir. Sirkülasyon pompasının biri yedek olmak suretiyle iki tane olması bir pompanın arızaya geçmesi niteliğinde avantaj sağlayacaktır. Kazan beslemesi sökülebilir bir rabıta ile yapılmalıdır. Açık genleşeme kaynağı bağlantılarında vana kullanılması niteliğinde bu vanaların kilitli vana olması zorunludur. Açık genleşme tankları sistemin en üzerine konulmalı ve kış mevsiminde sistemde donma olmaması için lüzumlu tedbirler alınmalıdır. Kazana su verilirken genleşme tankı (imbisat) taşarından su gelinceye kadar doldurma-boşaltma vanasından su doldurunuz. Bu esnada tesisattaki havanın kolayca çıkması için vananın azca açılmış olması gereklidir. Haberci borusundan su vardığında vanayı kapatınız. Taze suyu gidiş hattından doldurunuz. Hava katılımı ihtiyaç duyulan yerlerden havaları aldıktan sonrasında yine su basınız. Bu muamele esnasında pompanın kapalı bulunmasına dikkat ediniz. Su doldurma işleminden sonrasında kazanda ve tesisatta su kaçağı olup olmadığını test ediniz. Kaçak var ise önlem alınız. Kazan-radyatör aynı seviyedeyse, ilk radyatöre kadar olan gidiş-dönüş boruları kazan çıkış-giriş çapında ve metal olmalıdır. Kazan radyatörlerin seviyesinin altındaysa, ana kolon gidiş-dönüş boruları kazan çıkış-giriş çapında ve metal, yatay çıkışların da ilk 1 metresi metal olmalıdır. Kazan radyatörlerin seviyesinin üstündeyse, ana kolon gidiş-dönüş boruları kazan çıkış-giriş çapında ve metal olmalıdır.Kazanın monte edilmiş olduğu hacimin devamlı havalandırılması gerekmektedir. Bu ya pencere yada durağan bir menfez açarak naturel sirkülasyon ile yada bir fan ile cebri olarak sağlanmalıdır.

Ucuz Kömür Kazanları

Yanma, fan ile yanma mahalline hava basılarak sağlandığı için kazan artı basınçla çalışmaktadır. Kazandan dışarı gaz sızma olasılığı mevcuttur. Bu nedenle kazanlar, kapalı hacimlere ve insanların yaşamış olduğu mekanlara monte edilmemelidir. Yakıtın emniyetli bir halde yakılması için taze havaya gereksinim vardır. Tüm kapalı, havalanmayan hacimlerde yanma başladıktan sonrasında oksijen kısa müddette azalacak, yanma bozulacaktır. Yetersiz hava ile yanmaya çalışan kazanlarda verim aşırı düşmüş olduğu benzer biçimde, kazan ve bacasının kısa müddette müessese ile dolmasına niçin olmakta ve sık temizleme ihtiyacı ortaya çıkmaktadır.Kazan ehil çekişi sağlayacak normlara müsait bir bacaya (en az eksi 0,20 mbar) bağlanmalıdır. Yeterli çekişe haiz olmayan bacalar kapasite ve verimi mühim seviyede düşürür ve kazan duman borularının sık sık tıkanmasına sebep olur. Bacanın, baca tasavvur ve üretimi icra eden firmalara yaptırılması gerekir.Tankta (bunker) bulunan kömür, vakit ayarlı olarak çalışan redüktörlü motorun hareket ettirdiği mil ve helezonla yakma potasına taşınır. Kömür potanın üzerine dökülmez, alttan beslenir. Ardından gelenlerle kömür üste doğru çıkmaya başlar. Burada fan motoru ile hava sevk kanallarına gönderilen hava yardımıyla cebri bir yanma meydana gelir.

Yanma potanın altında değil üst tarafında oluşur. Bu durumda kömür hemen hemen yanmaya başlamadan belli bir sıcaklık seviyesine yükselir ve arasında bulunan yanıcı gazlar kömürden ilkin potanın üst seviyesine çıkarak yanmaya maruz kalır. Asıl ısının sağlandığı yanıcı gazlar kazan haznesini terk etmeden yanmaya maruz kalmış olduğu için yüksek bir sıcaklık sağlanır. Yakma potasında kömür yığılmasını önlemek amacıyla redüktörlü motorun emek verme ve duraklama süreleri ayarlanır. Bu ayarla yakma potası üstünde fazla kömür birikmesi yada potanın kömürsüz kalması önlenmiş olur. Kazanın üst bölümüne yada çıkış borularına monte edilen termostat direkt elektrik panosuna bağlantılı olarak çalışmaktadır. Termostatta belirtilen sıcaklık değerine ulaşıldığında bütün sistem otomatikman durur. Bu sayede tehlikeli bir durumun ortaya çıkması yada dilek edilenden fazla/azca sıcaklık oluşması engellenmiş olur.