Elektrik tesisatlarının periyodik kontrolleri İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve Güvenlik Şartları Yönetmeliği’ne gore zorunludur. Periyodik kontroller 1 yılı geçmemek üzere, işyeri şartlarına ve alakalı düzenlemelere gore belirlenecek sürelerde gerçekleştirilmelidir. Elektrik tesisatı ile alakalı periyodik kontrolleri (topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile alakalı tesisat)gerçekleştirmeye elektrik mühendisleri, elektrik eğitimi kısmı mezunu teknik öğretmenler, elektrik uygulaman yada yüksek teknikerleri yetkilidir. Elektrik tesisatı görsel ve fonksiyonel olarak test edilmektedir. Topraklama değerleri ölçülmekte, yalıtımlar ve linkler test edilmektedir. Kontrol ve ölçümler kalibrasyonlu ekipmanlarla gerçekleştirilmektedir.Elektrik tesisatlarındaki yanlışlar ve kusurlar işyerlerindeki en mühim vehamet kaynaklarından birisini oluşturmaktadır. Elektrik tesisatının müsait halde kurulmaması, işletilmemesi, bakım ve kontrollerin gerçekleştirilmemesi sebebiyle oldukça sayıda yaralanmalı ve ölümlü vaka meydana gelmektedir.Elektrik hayatımızın artık eğer olmazsa olmazlarından. Elektrik tesisleri yaşamımıza geniş seviyede girmiştir. Bugün artık elektrik enerjisinden yararlanmadan hayata devam etmenin basit olmadığını söyleyebilirim. Elektrik sayılamayacak kadar oldukça yerde işimizi kolaylaştırırken izolasyon bozuklukları bizim ve öteki canlılar için vehamet doğurabilmektedir. Nedir bu mühim vehamet? Yalıtım bozuklukları sebebiyle “elektrik çarpmaları” en mühim tehlikenin başlangıcında yer almaktadır. Elektrik çarpmaları cevabında mühim yaralanmalar olmakta ve hatta ölümle sonuçlanmaktadır. Yalıtım bozukluklarının öteki bir tesiri de yangınlara yol açabilmeleridir.Elektrik çarpması tesiri insan vücudunun iki ayrı noktasının değişik potansiyellerde olması ile üstünden akım geçmesiyle olmaktadır. Bir adamın tansiyon altındaki tesis bölümlerine dokunması direkt yada endirekt yollardan olabilir.

Tesislerde direkt dokunmaya karşı alınacak en mühim tedbir vehamet arz eden bölgenin yalıtılmasıdır. Tehlike arz eden bölgeye erişimi engellemek öteki bir tedbir olarak söylenebilir. Doğrudan dokunmaya karşı alınan en mühim önlemlerden birisi de tesisin topraklamasıdır. Topraklamayı şu şekildeki tanımlamak mümkündür. Topraklama; tesiste bulunan jeneratör, trafo, motor, kesici, direk, pano, makine v.b benzer biçimde elemanların etken olmayan şu demek oluyor ki tansiyon altında olmayan metal kısımlarının bir iletken üstünden toprakla birleştirilmesidir. Tehlikeleri minimize etmek amacıyla tesislerin elektrik tesisatlarını standart ve yönetmelikleri göz önüne alarak tekrar standartların ön görmüş olduğu periyotlarda denetleme yapmak can ve mal güvenliği bakımından mühim ve gereklidir.Elektrik tesislerde denetleme ilkin göz ile sonrasında hesap ve tesisin tatbik projelerinin test edilmesi ile en son lüzumlu alet ve kontrol cihazları ile yapılmaktadır.

Nasıl Daha Az Elektrik Faturası Gelir ?

Elektrik tesisatı, topraklama tesisatı, paratoner tesisatı ile akümülatör ve transformatör ve benzeri elektrik ile alakalı tesisatın periyodik kontrolleri elektrik mühendisleri, elektrik eğitimi kısmı mezunu teknik öğretmenler, elektrik uygulaman yada yüksek teknikerleri tarafınca yapılır. İş Ekipmanlarının Kullanımında Sağlık ve emniyet Şartları Yönetmeliği alakalı maddesi gereği “periyodik test meydana getirecek kişilerin tahsil alması, periyodik test meydana getirecek kuruluşların ise hizmet yeterliliği belgesi alması yada akredite olması zorunludur”. Periyodik test meydana getirecek kişilerin eğitimi; Periyodik test meydana getirecek kişilerin eğitimi ise aynı yönetmeliğinin “İş Sağlığı ve Güvenliği Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Başkanlığı tarafınca yada Bakanlık ile protokol yapmak suretiyle; makine, inşaat ve elektrik (elektrik–elektronik) mühendisliği bölümlerini bünyesinde bulunduran üniversiteler ile örgün olarak tahsil vermede yetkin, personel belgelendirme mevzusunda minimum beş sene akredite olan amme kuruluş ve kuruluşları ve amme kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafınca verilir.” maddesinde belirtilmiştir. onaylı kurum, A1 Belgelendirmede, mecbur iş güvenliğine müsait standardize yapılmaktadır. Yönetmeliğe müsait yapılması fazlaca önemlidir. Toprağın elektrik akımını geçirmesi esnasında gösterdiği tepkiyi, toprak direnci kontrol aleti kullanarak meydana getirilen standardize, Topraklama Ölçümleri olarak tanımlanır. Toprağın iletkenlik ve direnme yönü, mühendisler için fazlaca önemlidir. Toprağın yapısı ve içerisindeki su oranına bağlı olarak, toprağın bir özdirenç kıymeti vardır. Toprağın Özdirenci, 1m3 toprağın direncidir. Topraklamalar yönetmeliğine bakılırsa, elektrik tesislerinde, iş güvenliği kapsamında, elektrik tesisatında periyodik test yapılmalıdır. Ayrıca elektrik ile çalışan makinaların da beden koruma için de yapılmalıdır. İş güvenliği kapsamında, spor kompleksi, üretim tesisi, fabrika, tahsil ve tedris alanları, hastane v.b elektrik tesislerine, periyodik kontrolü istenilen sürelerde yapılması gerekmektedir.

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafınca 21.08.1984 tarih ve 18565 sayılı Resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliğine bakılırsa Topraklama kanuni bir zorunluluktur. Bu yönetmeliğin, 44.maddesinde Topraklayıcılara ve Topraklama Tesislerine dair genel hükümlerden bahsedilir. Yönetmeliğin 45. Maddesinde ‘’Gerilimli Bölümlere endirekt olarak dokunmaya karşı koruma düzenlerinin denetlenmesi’’ maddeleri bulunmaktadır. 25.04.2013 tarih ve 28608 sayılı Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren ‘’İş ekipmanlarının kullanımında sıhhat ve emniyet şartları yönetmeliği’’dir. Periyodik Kontrol, kanuni bir yükümlülük olup, can ve mal güvenliğini sağlamak için fazlaca önemlidir. Can ve mal güvenliğini korumak için döşem şarttır. Belli zamanlarda, periyodik kontroller, Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafınca hazırlanan 21.08.2001 tarih ve 24500 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmeliğe bakılırsa yapılmalıdır. Ölçümler, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliği Madde-10’a bakılırsa yapılır.Enerji Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafınca hazırlanan 24500 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan, Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine bakılırsa standardize yapılmalıdır. Aktedite süresi, Periyodik Kontrol, Periyodik Muayene Periyodu, Yılda 1 defa yapılmalıdır. Periyodik test süresini aksatmayın. Kuruluşunuzu riske atmayın. İş Ekipmanlarının kullanımında Sağlık Güvenlik Şartları Yönetmeliği ve Elektrik Tesislerinde Topraklamalar Yönetmeliğine bakılırsa; Sanayi Tesisleri, Ticaret Merkezleri ve durağan İşletme Elemanları için yılda bir defa, yer değiştirebilen işletme elemanları için her 6 ayda bir ölçümler yapılır.Kaçak elektriğin bir iletken vasıtasıyla, toprağa akmasını sağlamak, topraklamanın amacıdır. Cihazların ömrünü uzatmak, bir kurum için fazlaca önemlidir. Cihazların ömrünü uzatmak için, kaçak elektriğin riskini önlemek için, kesinlikle topraklama yapılmalıdır.

Elektrik Kesilmesi Neden Olur ?

Belirli sürelerle de işlevselliği test edilmelidir. Sadece cihazların ömrünü uzatmak için değil, doğal ki insan sağlığını korumak amacıyla da yapılır. Elektrik kaçağı riski olan bir elektrikle çalışan cihaz, iş sağlığı ve güvenliği açısından yaşamsal ehemmiyet taşır. Aynı zamanda son kullanıcı nokta olarak tanımlanan priz v.b. elektrik kaçağı da, iş sağlığı ve güvenliği açısından yaşamsal öneme sahiptir. Topraklamanın olmadığı ve topraklamanın standardize ile test edilmediği durumlar düşünüldüğünde, can ve mal kayıplarına kadar varabilecek hasarlar ortaya çıkabilmektedir. Eğer topraklaması yapılma bir malzemeye yada ürüne, bir insan tarafınca dokunulduğunda, akım toprak hattı üstünden geçer. Çarpılma, can ve mal kaybı riski ortadan kalkmış olur. Elektrik kaçağı olan bir iletkene dokunulduğunda, elektrik akımı şahıs üstünden geçmez. Bunun için ölçümlerin lüzumlu sürelerde yapılması fazlaca önemlidir. Topraklama direncinin sıfıra yakın olması istenilir.Teorik Prensibi, 1915 yılında, Amerika Standart Bürosundan Dr. Frank Wenner tarafınca yapılmıştır. Dr. Frank Wenner, toprak megeri ile standardize için ilk teoriksel hesaplarını yapmıştır. Her iletkenin toprağa karşı yalıtımı ölçülebilmektedir. Bu standardize için toprak megeri ile gerçekleştirilir. İletkenlerin birbirine karşı yalıtımı da ölçülebilmektedir. Bu standardize için de yalıtım megeri kullanılır. Toprak aslında, düzgüsel iletkenlere bakılırsa daha cılız bir iletkendir. Toprağın iyi bir iletken haline gelmesi için, akım için alan yeteri kadar büyükse, direnme düşük olması gerekir. Tesis kurulmadan ilkin bu ölçümler yapılarak, lüzumlu hesaplamalar ve hazırlıktan sonrasında döşem kurulumu gerçekleştirilir. Klasik tip toprak megerleri, Toprak elektrodu, akım elektrodu ve potansiyel elektrodu olmak üzere, üç tane elektroda sahiptir. Daha fazla detaylı malumat almak için, A1 Belgelendirme ile iletişime geçiniz. Onaylı kurum, A1 Belgelendirme’den fiyat almak için bizlere başvurun. Akredite Topraklama ölçümü icra eden firmalar, Türkak onaylı bir kurum olmak zorundadır.Elektrik İç Tesisat Periyodik Muayenesi “İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ” gereğince yılda minimum bir defa yapılması mecburiyeti bulunmaktadır. Mevzuat gereği yapılması ihtiyaç duyulan bu senelik periyodik muayenelerin amacı işyerinde iş ekipmanlarının kullanması ile alakalı sıhhat ve emniyet yönünden uyulması lüzumlu asgari şartları belirlemektir. Başta can ve mal güvenliği için yapılması ihtiyaç duyulan bu muayenenin okul, fabrika, hastane, AVM, üretim tesisi, iş merkezi, otel vb. kuruluşlarda bulunan insanların yaralanmalı yada can kaybı sonuçlu tehlikeli kazalar yaşamaması için bu muayeneler ehemmiyet arz etmektedir. Bunun yanı sıra işletmelerin kullanılamaz hale gelecek halde yada işletmenin uzun zaman çalışmasına mani olacak halde (yangın yada uzun soluklu enerji kesintisine sebep olacak elektriksel arızalar vb.) yaşanacak olaylar, istenmeyen büyük mali kayıplara niçin olacağından periyodik muayenelerin yaptırılması oluşabilecek birçok istenmeyen tehlikeli olayın önüne geçmektedir.Gerilim altındaki bölümlerin yalıtılması (Temel Yalıtım) kontrolleri başlığı altında, Kablo PVC Yalıtım Kontrolü, Kablo uç ve ek noktası yalıtımı test edilir. Mahfaza (Pano) kontrolleri başlığı altında, Pano IP sınıfı, Pano dış kapak kilidi, Pano dış kapağı topraklama köprüsü, Pano iç kapağının ancak anahtar yada aletle açılması kontrolleri yapılır. Artık Akım ile Yapılan İlave Koruma başlığı altında, RCD ile Sigorta Akımının Uyumu, 30mA ve 5.IΔn için 40ms etiket kontrolleri yapılır.Karşılıklı Zararlı Etkilerin Önlenmesi başlığı altında; Elektriksel Olmayan Tesisatla Yaklaşma ve Diğer Etkilerin Kontrolü, Bant I ve Bant II Ayrılması, Bant II Yalıtımı, Güvenlik Devre Ayrılması benzer biçimde kontroller yapılır. Tanımlama başlığı altında; Şemalar, Talimatlar, Devre Çizimleri ve Kısa Bilgiler, Tehlike İşaretleri ve Diğer Uyarı İşaretleri, Koruma Cihaz ve Terminal Etiket kontrolleri yapılır. Kablo ve İletkenler başlığı altında; Kablo Yollarının Uygunluğu ve Mekanik Koruma, Kablo Renk Kodu, Sıcaklık Etkisine Karşı Koruma kontrolleri yapılır. Sismik Kontrol başlığı altında; Deprem Emniyeti kontrolü yapılır. Bunlara ilaveten, Termal kamera kontrolü, Yangın Tüpü ve İzole Halı kontrolleri yapılarak Gözle Kontrol bölümü tamamlanmış olur.

Bu bölümde meydana getirilen tespitlere istinaden, öncelikli olarak düzeltilmesi ihtiyaç duyulan uygunsuzluklar doğrudan olarak insan sağlığı ve tesisin güvenliği hakkındaki kısımlardır. Bu uygunsuzluklar muayenenin sonucunu dolayısıyla da tesisi uygunsuz hale getirmektedir. Fonksiyon Testi;Yukarıda Gözle Kontrolleri meydana gelen Ana Dağıtım Panoları, Tali Panolar, Asansör Panoları ve Sigorta Kutularının fonksiyon testleri birtakım başlıklar altında toplanarak kontrolleri gerçekleştirilir. Bunlar aşağıdaki gibidir. Dolaylı Dokunmaya Karşı Koruma başlığı altında; Dolaylı dokunmaya karşı kullanılan koruma yöntemi tespit edilir ve lüzumlu bölümde işaretlenir. Aşırı Akım Koruma Cihazı başlığı altında; Faz sayısı, Nominal Akımı, Tipi ve Açma Akımı tespit edilir. Aşırı Akım Koruma Cihazına ilişkin Faz kesiti, Nötr kesiti ve Koruma kesiti tespit edilir. Deney Sonuçları başlığı altında; İşletme koşulları elverişli ise enerjisiz yapılması ihtiyaç duyulan Devamlılık ve İzolasyon testleri yapılır. İşletmede bulunan elektrikli bütün cihazların topraklanması ve topraklamalarının ölçülmesi gerekmektedir. Eğer mevcutsa Hata Akımı Koruma Tertibatlarının testleri yapılarak açma akımları ve açma zamanları tespit edilir. Aşırı Gerilim Koruma ekipmanının varlığı test edilir ve sınıfı tespit edilir. Termal Görüntüleme (Termal Kamera Kontrolü); Kontrolü meydana getirilen bütün panolar ve kablo yolları ısınma etkilerine karşı termal görüntüleme yöntemi ile test edilir. Kontrol sırasında acele müdahale gerektiren durumların tespiti niteliğinde raporlama beklenmeden alakalı birimlere konum iletilir. Yapılan müdahale sonrası ehil zaman geçtikten sonrasında test tekrarlanır ve probleminin giderilip giderilmediği test edilir. Termal Görüntüleme Raporlaması yapılırken değerlendirmeler ekipman özelinde, emek harcama prensibi göz önünde bulundurularak yapılır. Örneğin bir kontaktör ile şalter aynı sıcaklıkta iken ancak biri uygunsuz bir konum teşkil edebilir.Tesis içinde bulunan ve son kullananların elektriğe maruz kalabileceği tüm noktaların(pano, makine, priz, trafo, eş potansiyel sistemler vb.) topraklama ölçümleri yapılarak Elektrik İç Tesisat Muayenesi Raporu ekinde verilir. Topraklama ölçümleri başlı başına bir ayrı bir mevzu olduğundan öteki yazımızda mevzuyu inceleyebilirsiniz.Elektrik döşem muayenesi, alakalı mevzuatlar kapsamınca, belirtilen hususlara bakılırsa yılda bir kez mecbur olarak yapılmalıdır. Bu muamele oldukca kapsamlı bir malumat ihtiyaçı duyduğundan doğrudan olarak elektrik mühendisleri, teknikerleri yada öğretimcilerine yada bu tarz şeyleri bünyesinde barındıran şirketlere yaptırılmalıdır. İlgili mevzuata bakılırsa;Elektrik döşem muayenesi ile elektrik hattının eksiklikleri, risk doğurabilecek noktaları ve arıza yapabilecek sorunları ayrım edilerek bunlar üstüne iyileştirme yapılır. Bu sayede ileride doğabilecek hasarların önüne geçilir. Elektrik döşem muayenesi ile kaçak akım, extra oluşturulan şalterler benzer biçimde extra harcamalar getiren noktalar tespit edilir ve tutum sağlanır. Elektrik döşem muayenesi yapılması mecbur bir tatbik olduğundan, lüzumlu mevzuat kapsamında olan mesuliyet yerine getirilir.