Elektrik Nedir ve Nasıl Üretilir ?
Olmazsa olmazları içinde yer edinen elektrik, gündelik hayatı kolaylaştıran; ekonomiden teknolojiye, sağlıktan ulaşıma kadar pek oldukça alanda kullanılan mecbur bir ihtiyaç. Peki gündelik yaşamımızda vazgeçilmezimiz olan elektriği merak ettiniz mi? Elektrik enerjisi nedir? Elektrik akımı nedir? Direnç nedir? Temel elektrik kavramları nelerdir? İşte detaylar.Bir akımın elektronlar yardımıyla özgür bir ortam içinde çekim gücü ile belli bir noktaya doğru hareket etmesi ile oluşan enerjidir. Elektrik akımı ile voltaj oluşarak elektrikli aygıtların emek vermesi bu halde sağlanmaktadır. Cisimler atom ve moleküllerden oluşan birimlerdir. Bir cismin parçalara ayrılması cevabında o cisme hususi durumunu veren en minik biriminin atom ve moleküllerden oluşması ortaya çıkar. Atomlarda ise, merkezinde bulunan çekirdek ve çevresinde birçok elektron ile oluşmuştur. Bu atomların haricinde bulunan elektronlar; manyetik alan, sıcaklık ve kimyasal bir ekip reaksiyonlar ile yörüngelerinden kopma yaşarlar ve özgür bir şekle bürünürler.
Bu özgür olan elektronlar yardımıyla oluşan enerjinin hareket etmesi elektriği ortaya çıkarmaktadır. Bu bir anlamda elektrik akımının voltajı oluştururken özgür elektronlardan yararlandığı anlamını anlatım etmektedir.Serbest elektronların bir iletken kesitinin içinden geçmesidir. Bu iletken maddelerin içinde elektrik akması anlamına da gelir. Amper; elektrik akım birimi olarak adlandırılır. Elektrik akımının bir devreden akması için o devrenin kapalı dönem olması gerekmektedir. Devrede sarahat olması niteliğinde özgür elektronlar geçemezler ve elektrik akımının oluşması da sağlanamaz. Bu devreler ise; aleni devreler olarak adlandırılır.
Daha Az Fatura İçin Ne Yapmamız Gerekiyor ?
Yaşamın devam edebilmesi için olmazsa olmaz en mühim unsurların başlangıcında şüphesiz elektrik gelir. En mühim ömür deposu olarak öne çıkan elektrik nelerdir ve iyi mi üretilir merak ediliyor. Peki, elektrik nelerdir ve iyi mi üretilir? Aynı zamanda elektrik iyi mi bulundu? Tüm detaylara yer vererek sizler için detayları hazırladık.Sanayiden gündelik yaşama, teknolojiden daha pek fazlaca unsura kadar elektrik ana kaynaktır. Elektriğin olmadığı bir dünya içinde günümüzde hayatın devam edebilmesi artık pek olası değil. Özellikle evlerde yemekleri sıhhatli halde saklayabilmek için buzdolabı elektriğe gereksinim duyar. Bu şeklinde daha pek fazlaca mühim mevzu sebebiyle tertipli elektrik üretimi gerçekleşir. Elektrik Nedir, Nasıl Üretilir? Doğada bulunan elektrik yüklerinin birbiriyle kaynaşması neticesinde, iç içe geçmesi ve birleşmesiyle olup biten enerji türüne elektrik denir. Günümüzde pek fazlaca değişik metot kullanılmak üzere elektrik üretimi gerçekleşmektedir. Peki, fakat elektrik iyi mi üretilir? İletken bir telin manyetik alanı içinde hareket ettirilmesi üzere elektrik üretimi gerçekleşir. Elektrik akımı üretilebilmesi için elektrik jeneratörü kullanılır. Özellikle kuvvetli enerji üretimi sırasında faal halde dönebilmesi için, büyük güç santrallerini gereksinim duyulur ve kullanılır. Güç santralleri bünyesinde üretilen sıvılar buharlaşma yolu ile sıcaklık üreten bir mekanizmaya dönüşür. Oluşan sıcaklık ile birlikte elektrik üretebilmesi için elektrik jeneratörlerinin dönmesine imkan verir. Bu muamele o denli büyüktür ki, türbinlerin dönebilmesi için devasa yükseklikte miktarda buğu üstünden sıcaklık enerjisi oluşturulur.
Böylece sıhhatli halde elektrik üretimi sağlanır ve ek olarak hususi sistemler dahilinde gizleme imkanı yakalanır. Elektrik Nasıl Bulundu? Elektriği ilk gören bireyin zamanı kayıtlara nazaran Thales olduğu bilinmektedir. Thales M.Ö. 624-546 yıllarında yapmış olduğu çalışmalarda kehribarın yünle sarılmış olduğu zaman, yaşanmış olan ovulma ile birlikte eşyaların birbirini çekmiş olduğu ve hatta kıvılcım çıkardığını gözlemlemiştir. Sir Thomas Browne ikisi elektrik kelimesini ilk kere kullanan kişidir. 1634 senesinde bu kelimeyi kullanan zor Thomas Browne’dan önce, aslına gore 1600 senesinde William Gilbert ilk kere electricus adını kullanmıştır. Zaman içinde ise bilim ve teknoloji ile birlikte elektrik gündelik hayatın en mühim kaynakları arasına girdi.Elektrik muhtelif kaynaklardan üretilen, doğada yer edinen elektrik yüklerinin birbirine geçmesi ve birbirini çevrelemesi ile ortaya çıkan bir tür enerji çeşididir. Elektriği ilk kere inceleyen bireyin Thales olduğu söylenmektedir. Thales MÖ 624-546 yılları içinde kehribarın yünle kısa zaman ovulduğunda minik nesneleri çektiğini ve uzun zaman ovulduğunda da kıvılcımlar çıkardığını gözlemlemiştir. Elektrik sözcüğünü ilk kere Sir Thomas Browne 1634 senesinde kullanmıştır, ondan öncesinde 1600 senesinde William Gilbert da electricus demiştir. Elektrik Nasıl Üretilir? Elektrik, demir bakır şeklinde bir iletken telin manyetik bir alan içinde hareket ettirilmesi ile üretilir. Elektrik jeneratörü elektrik akımı üreten alettir ve büyük oranda elektrik enerjisi üretilecek olunduğunda, elektrik jeneratörlerini döndürecek büyük güç santrallerine gereksinim olacaktır. Güç santralleri enerjinin üretim deposu ayrım etmeksizin (Nükleer, fosil vs.) ürettikleri sıvıyı buğu haline dönüştürmek için çalışan ve sıcaklık üreten mekanizmalardır. Oluşan buharı elektrik jeneratörüne bağlı tribüne aktararak, türbinin almış olduğu enerjiyi türbin şaftında döndürmesine ve jeneratörün gereksinim duyduğu elektrik üretimini karşılamasına destek olurlar. Türbinden çıkan buharın basıncı ve sıcaklığı azaltılmıştır, bu yüzden yoğunlaşması için su halinde santralin sıcaklık üretilen kısmına geri gönderilir. Soğutma işinin sağlanması için deniz, göl ve ırmaklarda bulunan sular kullanılmaktadır. Eğer santral naturel su kaynaklarına uzaksa, santralin yakınında bulunan soğutma kuleleri kullanılır. Yani düzgüsel bir adamın elektrik üretimi ile alakalı hiç bir şey bilmeden görmüş olduğu o beyaz duman, aslen su buharıdır ve çevreye zarar vermez.
Elektrik Ne Zaman Üretilmiştir ?
Hidrolik santrallerde ise, barajlarda biriktirilen sular, su türbinin üstünden geçirilerek, türbine bağlı elektrik jeneratörüne döndürülür ve bu dolaşımdan elektrik üretilir. Elektrik Üretim Kaynakları Nelerdir? Elektrik enerjisi birçok kaynaktan üretilen bir enerjidir. Bu kaynakları termik, hidro ve nükleer olarak sınıflandırmak mümkündür. Bu kaynaklar haricinde son yıllarda üretimi sağlanmış yenilenebilir enerji kaynakları da mevcuttur ki, bu kaynakların kullanması tabiatın ömrünü uzatmaktadır.Elektrik akımı, elektronların artı kutuptan eksi kutuba doğru hareketiyle oluşur. Aslında naturel bir vaka olan elektrik oluşumunun, geçmişten günümüze bilimin gelişmesiyle insan tarafınca da yapılabileceği keşfedilmiştir. Günümüzde talebin artması ile fazlaca daha büyük ölçekte üretilmesine olanak elde eden teknolojiler ortaya çıkmıştır. 1800’lü yıllarda mıknatıs ile öncelikle bulunan insanın elektrik iyi mi üretilir sorusuna cevap, seneler arasında değişmiş ve elektrik üretimi pek fazlaca değişik yöntemle yapılmaya başlamıştır.Günümüzde elektrik enerjisi üretimi sıklıkla fosil kaynaklı elektrik santrallerinde yapılmakta ve fotovoltaik şeklinde ileri teknoloji elektrik üretim şekilleri toplam elektrik üretiminin yalnızca %3’ünü üretmektedir. Fosil kaynaklı santrallerin hepsi benzer prensipte elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirmekte ve rahat olarak ısıdan buğu elde ederek türbinlerin dönmesi ile elektrik enerjisi üretimi gerçekleştirmektedir. Yenilenebilir enerji santrallerinin mühim bir çoğunluğu için de aynı şey geçerlidir. Bazı kaynaklar hariç yenilenebilir kaynaklardan elektrik enerjisi üreten santraller de bir halde hareketi türbinlerini döndürmek için kullanarak bu yolla elektrik üretmektedir.Sudan elektrik üretimi hidroelektrik olarak adlandırılır. Hidroelektrik kelimesinin kökeni Yunanca su anlamına gelen “hidro” kelimesi ile elektrik kelimesinin birleşmesidir. Sudan elektrik iyi mi üretilir sorusunun cevabı özetlemek gerekirse akan suyun türbinleri döndürmesi ile hareket enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi olsa da sudan elektrik üretimi meydana getiren hidroelektrik santralleri barajlı ve barajsız olarak iki ana grupta değerlendirilir: Barajlı Hidroelektrik Santralleri: Suyun bir rezervuar arasında bırakılması ve gereksinim kadar suyun özgür bırakılarak türbinleri döndürmesi ve böylece elektrik üretilmesini elde eden santrallerdir. Suyun rezervuarda depolanması mevsimsel farkların oluşmasını engellemekte ve devamlı olarak suyun akışının olmasını sağlamaktadır. Bu da barajsız santrallere nazaran barajlı santrallerin en mühim avantajıdır. Barajsız Hidroelektrik Santralleri: Genellikle suyun debisinin yüksek olduğu şelale, akarsu kıyıları şeklinde bölgelere kurulan santraller, rezervuarı olmadan doğrudan olarak akan suyun türbinleri döndürmesi ile elektrik üretir. Barajlı santraller nazaran dezavantajları mevsimsellikten etkilenmeleridir. Yağışların fazlaca olduğu aylarda akarsuların debisi yüksek olacağından bu santrallerin üretimi de yüksek olur sadece kurak dönemlerde hatta suyun asla akmadığı zamanlarda bu santraller elektrik üretemez. Türkiye’de barajlı hidroelektrik santralleri toplam elektrik kurulu gücünün %,3’ünü, akarsu tipi hidroelektrik santralleri de %9,1’ine sahipken, Türkiye’nin sudan elektrik üretim kurulu gücü 30.00 MW civarındayken, toplam kapasitedeki sudan elektrik üretiminin payı 4,4’tür.Jeneratör, evlerde ve işyerlerinde kesintisiz elektriğe ulaşabilmemiz için haiz olduğumuz mühim enstrümanlardan biridir. Genellikle elektrik kesintilerinde devreye giren jeneratörlerin emek verme prensibi hareket enerjisinin türbinleri döndürerek elektrik enerjisi üretmektir.
Dizel, benzin, naturel gaz şeklinde kaynaklarla çalışan jeneratörlerin motorları türbinleri döndürerek elektrik enerjisinin açığa çıkmasını sağlar. Jeneratörler kullanım yerine fazlaca yakın olarak kuruldukları için oldukça fazla voltaj ayarlaması yapılmadan kolayca kullanılabilir. Şebekeden gelen elektrik tesisatı ile kullanım yerinin içerisine giren elektrik tesisatı içinde kurulur ve elektrik kesintisi olmadığı durumlarda elektrik jeneratörlerin içerisinden geçerek kullanım yerine girer. Bu halde elektrik kesintilerini otomatikman algılayan jeneratörler, şebekeden elektrik gelmediği durumlarda otomatikman devreye girer ve elektrik kesintisi esnasında evin elektrik gücünü karşılar.Rüzgardan elektrik iyi mi üretilir sorusu sormanın bir öteki şekli suali de pervaneden elektrik iyi mi üretilir gibi sormaktır. Zira rüzgardan elektrik üretimi, rüzgarın bir motora bağlı olan pervaneleri döndürmesi ile yapılır. Kısacası rüzgar enerjisi, rüzgarın kinetik enerjisinin elektrik enerjisine dönüştürülmesi ile elde edilir. Rüzgarın hareket enerjisinden elektrik üretimi iyi mi hesaplanır? Bunun için rüzgar enerjisi örneğinden faydalanılabilir. 20 metre çapında pervane açıklığına haiz bir rüzgar türbini, rüzgar hızı saniyede 12 metreyken ne kadar güç üretir?Termik santrallerde elektrik üretimi öteki bütün kaynaklarla elektrik üretimi ile aynıdır, hareketin elektrik enerjisine dönüşmesi kararı elektrik üretilir. Termik santrallerde kömür, fueloil, naturel gaz şeklinde fosil kaynaklar yakılarak bir kazanda bulunan suyu ısıtır. Bu ısınma kararı oluşan su buharı yükselerek türbinleri döndürür ve bu hareketle beraber elektrik üretilir. Suyun ısıtılması ile su buharı elde edilmesi ve bu buharın elektrik motorunun türbinleri döndürmesi prensibi ile çalışan bütün santrallerin genel tanımı termik santraldir. Kömürden elektrik üretmek endüstri devriminden beri elektrik üretiminde yaygın olarak tercih edilen bir yöntemdir ve çoğu zaman öteki kaynaklara nazaran daha azca yatırım, daha süratli kurulum ve daha ucuz yakıt fiyatı sebebiyle günümüzde de sıkça tercih edilmektedir. Tüm bu avantajların karşın kömürden elektrik üretmek kamuoyunda sıkça tartışılan bir konudur. Bu münakaşanın tek nedeni ise kömürün yanması ile ortaya çıkan karbon gazının çevreye verdiği zararlardır. Ancak baca filtresi şeklinde daha geleneksel yöntemlerle bu tesir azaltılabilirken, teknolojik gelişmeler yardımıyla “pak kömür” tabiri ortaya çıkmış ve pak santrallerde kömürün yakılması ile oluşan karbonun değişik şekillerde kullanılması yahut saklanması üzere çevresel tesiri minimuma indirilebilmektedir. Türkiye’de kömürden elektrik üretimi, toplam elektrik kurulu gücünün #,5’unu oluşturmakta ve kömür kaynaklı termik santrallerin toplam kurulu gücü 20.000 MW’ın üzerindedir. Bu kurulu gücün ,7’tepsi linyitten elektrik üretimi, ,4’ü ithal kömürden elektrik üretimi ve %1’i taş kömüründen elektrik üretimi santrallerinden oluşmaktadır.Güneş enerjisinden elektrik iyi mi üretilir sorusunun cevabı güneşin ışınları ile doğrudan olarak mı yoksa ışınlarının yarattığı ısıyla mı elektrik üretildiğine nazaran değişim gösterir. Fotovoltaik sistemler doğrudan olarak güneş ışınlarının elektrik ortaya çıkarmasını elde eden panellerle yapılırken, yoğunlaştırılmış güneş enerjisi santralleri güneş ışınlarının yarattığı ısının hususi bir sıvıyı ısıtması ile bu ısının elektrik motorunu döndürmesi ile elektrik üretir. Güneş enerjisi Dünya’nın başlıca enerji kaynağıdır.
Gezegendeki bütün iklim vakaları da güneş ışınları yardımıyla gerçekleştiğinden aslen güneş enerjisi bütün yenilenebilir enerji kaynaklarının başlıca kaynağıdır. Ancak güneş enerjisinin doğrudan olarak elektrik enerjisine dönüştürülmesi de elektrik üretiminde mühim bir paya haiz olmaya başlamıştır. Global olarak genel elektrik talebinin %3’ü güneş enerjisi ile sağlanmaktadır. En yüksek güneşlenme payı çoğu zaman elektrik enerjisi talebinin en yüksek olduğu zamanlarda gerçekleşir ve bu güneş enerjisinden faydalanmanın en mühim avantajıdır. Ancak enerji depolama ve pil teknolojileri hemen hemen yeteri kadar gelişmediğinden üretilen elektriğin derhal tüketilmesi gerekmektedir şu sebeple elektriği depolamak oldukca maliyetlidir. Günün tamamında güneş olmadığından güneşin görülmediği saatlerdeki elektrik talebi göz önünde bulundurulduğunda depolama olmadan güneş enerjisinin birincil elektrik deposu olması imkansızdır.